Buğday Derneği’nin 19 yıllık ekolojik dönüşüm mücadelesi
Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği, insanların doğayla uyum içerisinde ve doğal varlıklara zarar vermeden yaşayacağı bir toplum umuduyla, 19 yıldır gıda güvenliği, geleneksel-ekolojik üretim modelleri üzerine çalışıyor ve projeler yürütüyor; sivil toplum kurumları arasında dayanışma ağları kuruyor, lobi/savunuculuk ve yayıncılık faaliyetlerini sürdürüyor.
İlk tohumları 1990 yılında Victor Ananias’ın Bodrum pazarındaki küçük tezgâhında atılan Buğday Hareketi, bütüncül yaşam felsefesine inanarak sürdürülebilir modeller kurma ve bu var olan modelleri destekleme çalışmalarına 12 Ağustos 2002 tarihinden itibaren Buğday Derneği çatısı altında devam ediyor.
Kurulduğu günden bu yana, dünyanın ve Türkiye’nin birçok farklı noktasından üye, gönüllü ve bağışçılarının desteğini alan Buğday Derneği, sağlıklı ve güvenilir gıdaya erişim; doğa dostu üretim ve tüketim alışkanlıklarının yaygınlaştırılması; kırsal ve kent arasındaki bağların güçlendirilmesi için ulusal ve uluslararası ölçekte yürüttüğü projeler, kurduğu ağlar ve işbirlikleri, katıldığı ve organize ettiği etkinlikler aracılığıyla; tek tek bireylerde ve bir bütün olarak toplumda ekolojik yaşam bilinci ve duyarlılığı oluşturmak için çaba gösteriyor.
Geleneksel bilginin değerinin farkında olarak, tüm bu bilginin korunması ve sürdürülmesi için çalışıyor. Bireyin, doğal varlıkların ve ekosistemin zarar görmediği adil bir ticaret anlayışını destekliyor. Ekolojik/doğa dostu üretimi vazgeçilmez görüyor; yaygınlaşması için çalışıyor. Ekosistemle uyumlu, kırla kent arasında bağ kuran üretim-türetim modellerini ve teknolojilerini destekliyor ve uyguluyor. Bilgi, deneyim ve kültür alışverişini sağlayan turizm anlayışının yaygınlaşması yolunda projeler yürütüyor.
Buğday Derneği, yürüttüğü projeler, etkinlikler, kampanya ve çalışmalara yönelik basılı ve dijital yayınlarıyla milyonlarca insana erişiyor. Güncel projeleri arasında %100 Ekolojik Pazarlar, WWOOF Türkiye/TaTuTa, Zehirsiz Sofralar, Zehirsiz Kentlere Doğru, Akdeniz Agroekoloji Kervanı, Güdül’de Gıda Topluluklarıyla Agroekolojik Dönüşüm, ve Gençler için Agroekoloji Eğitimi yer alıyor.
Ekolojik yaşam için neler yapıyoruz?
Türkiye’de ekolojik ürünlerin iç pazarda adil, sürdürülebilir, güvenilir bir alışveriş modeli ile tanıtılması ve yaygınlaştırılması amacıyla ilk olarak 2006 yılında İstanbul-Şişli’de kurulan ve Kartal, Bakırköy, İzmit, Kayseri Kocasinan’da yenilerinin eklenmesiyle devam eden %100 Ekolojik Pazarlar projesi, hem ekolojik üretim yapan çiftçileri destekliyor hem de zehirsiz alışveriş için alternatif sunuyor. %100 Ekolojik Pazarlar güvencesiyle Ankara, Afyon, Eskişehir, Hatay, İzmir, Mersin ve Zonguldak gibi Türkiye’nin birçok farklı noktasından 900’ün üzerinde taze sebze ve meyve üreticisinin ekolojik ürünleri türeticiler ile buluşuyor.
132 ülkeyi kapsayan WWOOF (Worldwide Opportunities on Organic Farms – Organik Çiftliklerde Dünya Çapında Fırsatlar) ağının 2004 yılından itibaren Türkiye ayağı olan WWOOF Türkiye/TaTuTa (Ekolojik Çiftliklerde Tarım Turizmi ve Gönüllü Bilgi, Tecrübe Takası) programı kapsamında, her yıl yaklaşık 600 yeni gönüllü ülkenin farklı bölgelerinden 81 ev sahibini ziyaret ederek doğa dostu tarımsal üretim alanlarında yaşama ve öğrenme fırsatı buluyor, ekolojik tarım uygulamaları hakkında farkındalık kazanıyor.
Avrupa Birliği tarafından Sivil Toplum Diyaloğu V Programı desteğiyle ve Avrupa Pestisit Eylem Ağı (PAN Europe) ortaklığında, Nisan 2019 – Mart 2020 döneminde yürütülen Zehirsiz Sofralar projesi ile Türkiye’de doğa dostu üretim ve pestisitlerin zararları konusunda farkındalığı artırmak ve pestisit kullanımının yasaklanması için mücadele edildi. Buğday Derneği öncülüğünde bir araya gelen 100’ü aşkın kurum ve inisiyatifin oluşturduğu Zehirsiz Sofralar Sivil Toplum Ağı tarafından başlatılan Zehirsiz Kampanya çalışmaları kamuoyunda ve karar vericiler nezdinde karşılık buldu. Tarım ve Orman Bakanlığı, 2020 yılında toplam 25 pestisit etken maddesinin yasaklanmasına, 7 etken maddesinin ise kullanımının kısıtlanmasına karar verdi.
UNDP GEF/SGP desteğiyle Buğday Derneği ve Dört Mevsim Ekolojik Yaşam Derneği tarafından, Mayıs 2019 – Ağustos 2021 arasında Ankara’nın Güdül ilçesinde yürütülen Güdül’de Gıda Topluluklarıyla Agroekolojik Dönüşüm projesi kapsamında, doğa dostu agroekolojik bir gıda sistemine geçiş için tüm paydaşların etkin katılımıyla birlikte eğitim, danışmanlık, destek ve farkındalık yaratan çeşitli faaliyetler gerçekleştiriliyor. Güdül Belediyesi işbirliğinde, projenin öncü çiftçileri ve bölgedeki diğer üreticilerin katılımıyla kurulan Güdül Köy Pazarı, gıda toplulukları ile üretici-tüketici etkileşimlerini artırarak etkili ve sürdürülebilir bir modelin oluşmasına katkı sağladı.
Sivil Toplum Diyaloğu Programı VI kapsamında desteklenecek olan “Zehirsiz Kentlere Doğru” projesi, Avrupa Pestisit Eylem Ağı ortaklığı ve Zehirsiz Sofralar Pestisit Eylem Ağı (ZSPEA) işbirliği ile Nisan 2021’de başladı. 12 ay sürecek olan proje ile kentlerdekipark ve bahçeler, yeşil alanlar, okullar, spor sahaları gibi ortak alanlarda kullanılan biyosidal ürünlerin zararları konusunda farkındalık yaratılması, kullanımlarının azaltılması ve yerel yönetimlerin alternatif uygulamaları kullanmasının teşvik edilmesi amaçlanıyor.
Gençler için Agroekoloji Eğitimi – Agroecological Youth Education for Future (EU Erasmus+) projesi 1 Haziran 2021 itibarıyla uygulamaya başlandı. Çekya’dan AMPI liderliğinde İtalya, Fransa, Sırbistan ve Yunanistan’dan ortaklarla 31 Kasım 2023’e kadar yürütülecek proje ile, sürdürülebilir çevre ve gıda üretimi için bütünsel bir bilim olarak agroekolojibilgisinin 13-18 yaş grubundaki gençlere ulaştırılması ve böylece onlarda çevre farkındalığının ve ekolojik okuryazarlığın artırılması hedefleniyor.
Ekolojik yaşam bilgisinin yaygınlaşması için çalışan Buğday Derneği, bugüne dek bülten, dergi ve rehberler olmak üzere sayısız basılı yayına imza attı. Pek çok konuda yol gösterici olan rehberlerin yeni baskılarına internet ortamında ücretsiz olarak ulaşılabiliyor. “Buğday’ın Ambarından Kurda Kuşa Aşa…” podcast serisi, e-bülten ve e-dergi gibi dijital yayınlar ise güncel olarak dinleyici ve okuyucuyla buluşuyor.
Destekçilik programı kapsamında Mart 2021’de yayın hayatına başlayan Buğday E-Dergi’de gıdadan iklim değişikliğine, kırsal yaşamdan kentte ekolojik yaşama, doğa dostu mutfaktan, zehirsiz temizliğe, hasat öykülerinden ekolojik teknolojideki gelişmelere kadar pek çok konuda haberler, makaleler, röportajlar, duyurular, tanıtımlar, fotoğraf ve karikatürler yer alıyor.
Ulusal medyaya servis edilen basın bültenleri ve verilen demeçler ile, hayatın hiç bir alanını dışarıda bırakmadan, bütüncül bir bakış açısıyla ekolojik yaşama dair pek çok konuda kamuoyunu bilgilendiriyor, farkındalık oluşturuyor.
Ekolojik yaşam, bahçecilik, organik tarım, arıcılık, tohum, kompost, zehirsiz gıda, ekolojik temizlik, atıksız yaşam, ekolojik tasarım ve mimari alanlarında gerçekleştirdiği kurumsal ve bireysel etkinlikler, atölyeler ve “Ekolojik Yaşam Buluşmaları” ile hem derneğin sürdürülebilirliğine katkı sağlıyor hem de ekolojik yaşam alanındaki birikimini toplumun her kesimiyle paylaşıyor.
Buğday Derneği’nin 2020-2021 döneminde düzenlediği 21 etkinlik ve atölyeye katılan 583 kişi yaşantılarını dönüştürmek için gerekli bilgileri sağlamanın yanı sıra, ilham verici örnekler ile tanışma şansı buldu. 62’si Buğday Derneği gönüllüsü olmak üzere toplam 114 kişi etkinliklere ücretsiz olarak katılım sağladı.
Proje ve faaliyetlerimiz hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
“Buğday Hareketi’nin kurucusu ve vizyoneri Victor Ananias’ın attığı tohumları yeşertmemize katkı sağlayarak ekolojik yaşam umudumuza ortak olan herkese çok teşekkür ediyoruz.”
Buğday Ailesi