Agroekoloji bilgisine neden ihtiyacımız var?
Buğday Derneği, biyoçeşitlilik kaybı, iklim krizi ve kırsal yoksulluk ile mücadelede çözümler öneren geleneksel agroekoloji bilgi, deneyim ve uygulamalarının derlenmesi ve agroekolojinin yaygınlaşması amacıyla Akdeniz Agroekoloji Kervanı – MedCaravan projesini yürütüyor.
Avrupa Birliği tarafından Erasmus+ Programı kapsamında desteklenen Akdeniz Agroekoloji Kervanı – MedCaravan projesi, yerelde ve kırsaldaki agroekoloji bilgi, deneyim ve uygulamalarının derlenmesini ve bunların eğitim materyalleriyle ve çevrimiçi bir platformla daha geniş kitlelere ulaştırılarak, yaygınlaştırılmasını hedefliyor.
Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği, Ekim 2020’de başlayan MedCaravan Projesi’ni, İtalya’dan DEAFAL (European Delegation for Family Farming in Asia, Africa and Latin America) liderliğinde, Fransa (URGENCI), Sırbistan (Polekol), Hırvatistan (HSEP) ve Portekiz’den (FCiencias.ID) ortaklarla yürütüyor.
Proje ortakları, proje çalışmalarının kapsamını belirlemek üzere, ortak bir agroekoloji tanımı geliştirdi ve projenin ortak vizyonunu ve ilkelerini belirledi.
Proje kapsamında, kırsaldan agroekoloji bilgisinin derlenmesi için bir metodoloji geliştiriliyor. Mart 2022’de bu metodolojinin tüm proje ortaklarına aktarılması ve ardından her ülkede bilgi toplama faaliyetlerinin geliştirilmesi amacıyla eğitim çalışmalarının yapılması planlanıyor.
Öte yandan, proje ortakları tarafından agroekoloji ile ilgili eğitim materyalleri hazırlanıyor. Projenin tüm çıktılarının, Agroekoloji Temelli/Agroekoloji için Yerel Dayanışma Ortaklıkları’nın (AYDO) uluslararası ağı URGENCI’nin e-öğrenme merkezinde yer alması için çalışmalar devam ediyor.
Agroekoloji nedir?
Agroekoloji, ekolojik ilkelere dayanan, sürdürülebilir tarım uygulamalarını ve sosyal hareketleri bir araya getiren, bilginin birlikte oluşturulmasını temel alan, bilim ve politika çevreleri tarafından yönlendirilmek yerine onlar tarafından desteklenen, sürekli evrilen ve tabandan yayılan bir yaklaşımdır. Adil ve bağımsız gıda sistemlerini hedefler.
Yeniliklere (inovasyon) pencere açar; üreticiler, sivil toplum, araştırmacılar ve kurumlar arasındaki işbirliğini teşvik eder – kamuya ait müşterek bilgiyi ortak fayda olarak görür. Katılımcı yaklaşımlar yoluyla üreticilerin ve toplulukların özerkliğini ve uyum kapasitesini artırır; onları değişimin ana unsurları olarak güçlendirir.
Kırsal toplulukların haklarını bir bütün olarak kabul eder ve nesiller arası iletişimi ve diyaloğu teşvik eder; kadınlar, göçmenler ve yerel halklar gibi dezavantajlı ve geçmişten beri ayrımcılığa uğramış gruplara odaklanır; çeşitliliğe değer verir ve sürdürülebilir gelenek ve adetler(in)e saygı duyar.
Gıda sistemlerinin sürdürülebilirliği ile ilgili sorunların temelindeki nedenleri bütünleşmiş bir şekilde ele alır ve bütüncül, uzun vadeli çözümler sunar. Tarımsal ekosistemler ve tarım-gıda sistemleri için sürdürülebilir ve dirençli modeller oluşturan bölgelerin ekolojik, kültürel, ekonomik ve sosyal açıdan dayanıklı olmasını hedefler.
Çevreyi iyileştirip dış girdi ihtiyaçlarını en aza indirirken ürün çeşitliliğini mümkün kılar ve gelir olanaklarını çeşitlendirir. Doğal yaşam alanlarının endüstriyel tarım için tahrip edilmesiyle bağlantılı olarak Covid-19 gibi hastalıkların ortaya çıkmasının engellenmesine yardımcı olabilir.
Ortak vizyon ve ilkeler
Tarım bilimi ve ekosistem hizmetleri ile ilgili ilkeler:
- Üretim ve tüketimin tüm aşamalarında ekosistem hizmetleriyle uyumlu, bütünsel bir bakış açısının hakim olması
- Sentetik maddelerden kaynaklanan çevre kirliliğinin azaltılması, çiftliğin ve yerel “atıkların” rolünün ve döngüleri kapatmanın öneminin ağırlık kazanması
- Etkili su yönetiminin ve yereldeki tarım ekosistemlerinde; tarımsal ormancılık, biyodinamik tarım, permakültür gibi sürdürülebilir modellerin teşvik edilmesi
- Biyoçeşitliliğin devamlılığı için bitki ve hayvan türlerinin sürdürülebilirliğinin sağlanması
- İnsan, hayvan, tohum, bitki ve mikroorganizmaları kapsayan sağlıklı bir canlılığın devamı için zehirsiz uygulamaların teşvik edilmesi
- Bitki ve hayvan türlerinin genetik çeşitliliğinin, özellikle yerel tür ve çeşitlerin, korunması ve güçlendirilmesi
- Toprak sağlığı ve onarımın sağlanması; toprak erozyonu ve fakirleşmesinin sınırlandırılması
Sosyal ilkeler:
- Sosyal yapıların, karşılıklı yardımlaşmanın, yerel bilgi takası sistemlerinin güçlendirilmesi
- Yerel ve kısa gıda tedarik zincirleri ile dayanışma ekonomisi modellerini destekleyen etik ve bilinçli tüketici tutumlarının teşvik edilmesi
- Doğayla uyumlu üretim yapan küçük ölçekli çiftçilik ve aile çiftçiliğinin teşvik edilmesi
- Üreticilerin sürdürülebilir bilgi ve deneyimlerinin geliştirilmesi ve hikayelerine, geleneklerine ve inançlarına değer verilmesi
- Farklı ölçeklerde (yerel, bölgesel, ulusal ve Avrupa ölçeğinde) tarım-gıda sistemlerinin sürdürülebilirliğini sağlayacak etik ve adil politikaların desteklenmesi
