Doğanın bahar şenliği: Cemre düştü
Baharın geldiğini nereden anlarsınız? Kendini cesurca ortaya koyan narin badem çiçeklerinden mi? Etrafta cıvıldaşan kuş seslerinden mi? Işığın daha parlak olmasından mı? Yoksa sadece takvimdeki günlerden mi? Peki, ya bir badem çiçeği tomurcuğu, topraktaki tohumlar nasıl anlıyor baharın geldiğini?
Yazı: Güneşin Aydemir – Buğday Derneği Strateji Kurulu Üyesi
Eskiler bunu bilmiş. Doğa canlanıp, yeşillenmeye, çiçeklenmeye başlamadan önce havaya, suya, toprağa “bir şeyler” olduğunu, aniden canlanıverdiğini, uykuda olanları uyandırdığını da fark etmiş.
Baharla birlikte doğada bir ısı hasıl olur. Bekleyen canlar da bu gizemli ısıdan cesaretle uyanmaya başlar. Bağları, bahçeleri, doğayı gözleyenler her yıl hemen hemen aynı zamanda gerçekleşen bu doğa olayına “cemre” adını vermişler.
Cemre Arapça bir kelime, anlamı “yanan ateş, kor parçası”. Bu olağanüstü ama bir o kadar da olağan doğa hadisesi şubat ayının sonu, mart ayının başında üç haftaya yayılan bir sürede birer hafta arayla, sırasıyla havaya, suya, toprağa düşer.
Aslında bu muazzam doğa olayını, dört elementin birleşmesi gibi de düşünmek mümkün. Çünkü cemrenin kendisi ateştir ve diğer üç elementi; havayı, suyu ve toprağı tabir-i caizse döllemekte ve “ey ahali! kış bitti, bahar başladı” borusunu çalmaktadır. Otlar yeşil bir halı gibi kaplamaya hazırlanır etrafı. Kışı toprağın altında bekleyerek geçiren tohumlar kabuklarını çatlatır, çimlenmeye başlar, ağaçlar kabuklarını soyar, tomurcuklarını parlatır. Sürülerde zaten kuzular, oğlaklar görüyoruzdur, zıpladıklarına şahit oluruz. Doğanın bilgisiyle yaşayan kır insanı, cemreler düştükten sonra bütün kış oturduğu yerden kalkar (ya da durgunluğunu bırakır) ve başlar çalışmaya. Tohumlarını ayıklar, ekime hazırlar. Toprağı sürmek için gerekli hazırlıklarını yapar. Ağaçlarını budar, bir sonraki kış yakacağı odunu şimdiden koyar kenara.
Cemre bir şenliğin başlangıcıdır. Birinci cemre 20 Şubat’ta havaya, ikinci cemre 27 Şubat’ta suya, üçüncü cemre 6 Mart’ta toprağa düşer… Bu başlangıç günle gecenin eşitlendiği 21 Mart günü ile daha da coşar. Artık gün süresi uzayacak, bitkiler fotosentez yapmak için daha uzun süre ışık alabileceklerdir. Doğanın üretkenliğinden karınlarını doyuracak olan insanlar da bu mübarek günü işaretlemek ve geliyor olan üretim döneminin bereketli olması için dilekler dilemek için kutlamalar yaparlar. Bu gün, doğa için yeni bir yılın başlangıcı olduğu için Farsça “yeni gün” anlamına gelen, “nevruz” olarak adlandırılır. Bu önemli gün sadece bizim kültürümüzde değil dünyadaki bütün yerel kültürler için bir özel gün, bir kutlama vesilesidir.
Mart ayı sürekli değişen hava olaylarının cümbüşüdür. Baharınız şimdiden kutlu olsun!
Baharı umutla karşılayalım…
Serhat Gürpınar’ın çizimiyle size özel hazırlanan Buğday Tebrik Kartı ile birlikte, Güneşin Aydemir’in yazıp seslendirdiği “Doğanın Bahar Şenliği” kaydı hediye sahibinin e-posta adresine iletiliyor. Buradan inceleyin.
Güneşin Aydemir’in Kent Kültürü Dergisi’nde yayımlanmıştır.
Bu değerli ve bilgilendirici çok değerli bilger için çok teşekkür ediyorum.
Okurken yüzümdeki gülümsemeyi durduramadım 🙂 Kaleminize yüreğinize sağlık. Çok keyifliydi 🙂