Et üretimi hava kirliliğine bağlı ölümlere yol açıyor
Yapılan yeni bir çalışma, ABD’de her yıl yaklaşık 17 bin 900 kişinin ölümüne sebep olan hava kirliliğinin başlıca sebeplerinden birinin hayvancılık olduğunu söylüyor.
Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı’nda Mayıs 2021’de yayımlanan yeni bir çalışma ile, hangi gıda ürünlerinin hava kirliliğine daha fazla neden olduğu analiz edildi.
Büyük tarım şirketleri tarafından sebep-sonuç ilişkisinden uzak ve yanıltıcı olduğu gerekçesi ile kabul görmeyen bu çalışmanın yazarlarından Nina Domingo’ya göre, yediklerimizin sağlığımızı nasıl etkilediğini önemsediğimiz gibi tükettiğimiz yiyeceklerin diğer insanların yaşamını nasıl etkilediğini de göz önünde bulundurmamız gerekiyor.
Sadece ABD’de bir yılda gerçekleşen 16.000 ölüm vakasının yiyecek üretimine bağlı hava kirliliği sebepli olduğunu, bu kirliliğin %80’inin de et, yumurta ve süt ürünleri gibi hayvansal gıdaların üretiminden kaynaklı olduğunu açıklayan Domingo, buna etanol, deri veya yün gibi yenmeyen ürünlerin de eklenmesi ile ölüm sayısının yılda 17.900’u bulduğuna dikkat çekiyor.
Domingo çalışmaya dair yaptığı açıklamada: “Tarımcılığın büyük kısmı hayvancılık odaklı, hayvanları beslemek için yapılıyor. Örneğin, besin, yakıt ve hayvan yemi amaçlı mısır üretimi, sebep olduğu hava kirliliğiyle yılda 3.700 insanın ölümüne sebep oluyor.
Çalışma dahilinde hayvancılık uygulamasını ve yetiştirilen hayvanların yemlenmesi için gereken mahsul miktarlarını inceledik ve sonuç olarak sadece dana yetiştiriciliğinin yılda 4.000 ölüme sebep olabileceği, domuz yetiştiriciliği ve süt ürünleri üretimi de eklendiğinde bu sayının 9.100’e ulaştığını gördük. İnsanların tüketimi için yetiştirilen mısırın ise yılda ancak 100 kişinin ölümüne sebep olabilecek kirlilik oluşturduğu gözlemlendi.” diyor.
Çalışmada özellikle motorlu taşıtlar ve tarım uygulamalarının saldığı, hava kirliliğinin en sinsi aktörlerinden olan PM 2.5 partikülünün incelendiği görülüyor. PM 2.5 bir insan saç telinin yaklaşık %3’ü büyüklüğünde olup ancak elektron mikroskopu ile tespit edilebiliyor.
İnce partiküller çok küçük ve hafif olduğundan ağır partiküllere kıyasla daha uzun süre havada kalıyor ve bu durum insanların ve hayvanların solunumları esnasında bu partikülleri içine çekmesine sebep oluyor. Boyutları dolayısıyla burun ve boğazdan rahatlıkla geçebilen bu partiküller ciğerlere, hatta dolaşım sistemine bile girebiliyor.
Araştırmalar, bu ince partiküllere maruz kalma ile kalp ve akciğer hastalığından erken ölüm arasında yakın bir bağ olduğunu onlarca yıl önce ortaya koymuştur. İnce parçacıkların astım, kalp krizi, bronşit ve diğer solunum problemleri gibi kronik hastalıkları tetiklediği, kötüleştirdiği ve hatta ölümlere sebep olduğu bilinmektedir.
Çeviri ve derleme: Dila Balça Öğün
Kaynaklar:
- Meat production leads to thousands of air quality-related deaths annually – Sarah Gibbens, National Geographic
- PM2.5 Nedir ? Neden Tehlikelidir? – Prof. Dr. Hakan Gerçekoğlu