Hava kirliliği azalıyor ancak yer seviyesindeki ozon gazı artıyor

Yayınlanma Tarihi: 14 Temmuz 2020

Koronavirüs salgını nedeniyle dünya genelinde uygulanan sosyal izolasyon soluduğumuz hava kalitesini büyük oranda iyileştirdi ancak yer seviyesindeki ozon gazında artış gözlendi.

Amerikan Jeofizik Birliği (AGU)’nin “Jeofizik Araştırma Mektupları” adlı bilimsel dergide yer alan iki yeni çalışma; Kuzey Çin, Batı Avrupa ve ABD üzerindeki azot dioksit kirliliğinin 2020’nin başlarında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 60 oranında azaldığını tespit etti. (1) Azot gazı atmosfere araçlar, enerji santralleri ve endüstriyel faaliyetlerden kaynaklanan emisyonlar yoluyla giriyor.

Nature Climate Change dergisinde yayınlanan çalışma ise, sosyal izolasyon önlemlerinin zirvesine ulaşan Nisan ayında küresel olarak 2019’daki ortalama günlük seviyelere kıyasla günlük emisyonların %17 – veya 17 milyon ton karbondioksit – azaldığını gösteriyor. (2)

Azalım gösteren azot dioksit, partikül maddeler, karbondioksit gazları akciğerler üzerinde büyük etkiye sahip. Bu gazlar, suya toprağa karışıyor, bitkiler ve hayvanlar yoluyla da etkisini tüm canlılık üzerinde sürdürüyor.

Bir başka çalışmaya göre, hava kirliliğinde genel olarak düşüş gözlenirken, Çin’de yer seviyesindeki ozon gazı miktarında artış yaşandı. Ozon gazı, güneş ışığı ve yüksek sıcaklığın alt atmosferdeki kimyasal reaksiyonları katalize ettiğinde oluşan ikincil bir kirletici.

Bilim insanları Covid-19’u yaşam tercihlerimizi yeniden değerlendirmek için bir şans olarak görmemiz gerektiğini söylüyor. Mümkün olan yerlerde ulaşım için bisikletin kullanılması, elektrikli araçların yaygınlaşması ve desteklenmesi, devletlerin ekolojik ekonomi modellerini geliştirmeleri bu iyileşmesinin devamlılığını sağlayacak. Aksi takdirde zorunlu izolasyon süreci bittiğinde atmosferin kirlilik oranının eski haline gelmesi kaçınılmaz olacaktır.

Dünya liderlerinin Covid-19’dan sonraki ekonomik tepkilerini planlarken iklim değişikliğini ne ölçüde dikkate alacağı, gelecek yıllarda atmosferi etkilemeye devam edecek.

Küresel Karbon Projesi (GCP) Başkanı ve Stanford Üniversitesi’nden Prof. Rob Jackson: “Emisyonlardaki düşüş önemli olsa da Paris Anlaşması taahhütlerine ulaşmanın zorluğunu gösteriyor. Mecburi davranışlarla geçici olarak azaltılmasına değil, yeşil enerji ve elektrikli arabalar ile sistemik bir değişime ihtiyacımız var.” diye belirtti.

Kaynaklar:

(1) Science Daily – COVID-19 lockdowns significantly impacting global air quality

(2) Science Daily – COVID-19 crisis causes 17 percent drop in global carbon emissions