Kendi maskemizi yapalım

Tek kullanımlık maske atıkları ekosisteme zarar veriyor. Salgından kendimizi korumaya çalışırken doğayı kirletmeyelim. Oysa yıkayarak tekrar kullanabileceğimiz bir maskeyi evde yapmak mümkün.

Yazan: Tansu Yeşilkır (Buğday Gönüllü İletişim Ekibi)

Maskeler konusunda tartışmalar sürerken herkesin üzerinde uzlaştığı tedbirlerin üzerinden bir kez daha geçerek başlayalım.

Salgının yayılışını yavaşlatmak için en etkili yöntemlerimiz imkanımız varsa evde kalıp insanlarla bir araya gelmemek ve ellerimizi su ve sabun ile iyice yıkamak.

Yine de bazı ihtiyaçlarımız için dışarıya çıkmamız gerekebilir veya geçimimizi sağlamak için dışarı çıkıp çalışmamız gerekiyor olabilir. Salgının hızla yayılması ve resmi zorunlulukların da etkisiyle maske kullanımı gittikçe yaygınlaşırken, tek kullanımlık maske ve eldivenlerin atıkları gezegenin sağlığını tehdit ediyor. Ufak bir yürüyüş yaptığımızda bile sokaklarda gelişigüzel dolaşan bir sürü tıbbi atığa rastlayabiliyoruz. Oysa maskenin hazırını alıp atmak yerine evlerimizdeki malzemelerle yapabileceğimiz maskeleri tercih etmemiz için birçok sebebimiz var.

Yıkayıp defalarca kullanabileceğimiz ev yapımı maskelerimiz ekolojik tahribatı azaltmamız için önemli. Maskemizi kendi yüzümüze oturacak şekilde hazırladığımızda daha az sızıntı yapıp virüsten korunma oranımızı yükseltebilir. Yine herkesin üzerinde uzlaştığı gibi profesyonel maskelerin sayısı kısıtlı ve bu ekipmanlara ulaşmadaki öncelik sağlık çalışanlarının olmalı. Araştırmalara göre pamuklu tişört veya yastık kılıfı kumaşından yapılan maskeler virüsü %50 oranında filtreleyebiliyor. Cerrahi veya n95 gibi respiratör maskelerin filtreleme kapasitesi elbette daha yüksek, ancak hiç maske takmamaktansa (%0 koruyuculuk) kumaş maske takmak (%50 koruyuculuk) virüse karşı etkili bir yöntem olarak karşımıza çıkıyor.

Paylaşacağım tarif dikiş makinesi veya çok özel yetenekler gerektirmiyor, ama biraz uğraştırabilir 🙂

Malzemelerimiz: (Fotoğraf 1)

• 23×25 cm ölçülerinde kumaş (%100 pamuk veya pamuk/polyester karışımı bir kumaş seçebilirsiniz. Esnek yapıda olmayan ve sık dokulu bir kumaş seçin, kumaşı ışığa tutup dokusunu inceleyebilirsiniz. İçinden nefes alabileceğiniz bir kumaş olsun. Gözden çıkardığınız bir yastık kılıfını bu iş için kullanabilirsiniz.)
• Ayakkabı bağcığı kalınlığında en az bir metre boyunda ip (Ben ayakkabı bağı kullandım, 1,5 metreydi, kesmedim, ipi maskeyi tamamladıktan sonra deneyip kendi rahat edeceğiniz boya göre kısaltabilirsiniz.)
• Ütü (Kumaşı katladığınız yerlerden sabitleyip dikiş esnasında büyük kolaylık sağlayacak.)
• Dikiş ipi
• İğneler (Önceden iğnelerinizi saymanızda fayda var, ortalık dağılıp etrafta iğne unuttum mu acaba diye endişelendiğinizde yoklama alabilirsiniz.)
• Kumaşı tutturmanıza yarayacak kıskaçlı nesneler (Ben tel toka kullandım.)
• Cetvel veya mezura
• Makas
• İşaretleme yapmak için kalem
• Ölçü kalıbı çıkarmak için kağıt (Ölçünüzü direkt kumaşın üzerine de işaretleyebilirsiniz, ben öyle yaptım, ama yedek bir kalıbınız olsun isterseniz bir kağıda da işaretleme yapabilirsiniz.)

Maskemizi kullandıkça sterilize etmek için yüksek sıcaklıklarda yıkayıp kaynatacağımızdan malzemelerinizin buna uygun olmasına dikkat edin. Bozulabilme riskinden dolayı lastikli iple yapılan bir model seçmedim. Kumaşınızı da önceden yüksek sıcaklıkta (90C) yıkayın, maskenizi yaptıktan sonra yıkadığınız zaman daha fazla çekmeyeceğinden emin olun.

Hazırsak geçelim maskemizi yapmaya.

• Öncelikle kumaşı uzun kenarı (25 cm) yanlamasına,, kısa kenarı (23 cm) dikine olacak şekilde serin.
• Kısa kenarı boyunca sırasıyla 5,5 cm, 3 cm, 1,5 cm, 3 cm, 1,5 cm, 3 cm olacak şekilde işaretleme yapın. En son işaret koyduğunuz yerden sonraki kısım da 5,5 cm kalmış olacak. (Fotoğraf 2)

• 3 cm’lik araları pilileri yapmak için katlayın, pililerin arasında 1,5 cm’lik aralıklar kalsın. Katladığınız pilileri iğne ile tutturabilirsiniz. (Fotoğraf 3)

• Kumaşın uzun kenarlarını dikmeye geçeceğiz. Dikişten önce kumaşı uzun kenarı boyunca içe kıvırıp, birkaç yerden tutturup (Fotoğraf 4), ütü ile üstünden geçebilirsiniz, bu işlem kumaşınızın katlanan yerlerinden açılmasını önleyip dikişinizi kolaylaştıracak (Fotoğraf 5).

• İki uzun kenarı da dikin. Daha önce pek dikiş tecrübeniz olmadıysa sabırlı olun, bu yolculuk esnasında birçok şeyi sorgulayabilirsiniz (örn: neden makineler var). Dikiş makineniz varsa şipşak çekin gitsin. (Fotoğraf 6-ön, Fotoğraf 7-arka)

• Yan kenarları dikmeye geçmeden önce pilileri tutturduğunuz iğneler elinize batabilecek yerlerdeyse onları biraz daha ortaya doğru alabilirsiniz. (Fotoğraf 8)

• Kumaşınızı iç tarafı üste gelecek şekilde koyun. Maskenizi yüzünüze sabitleyecek olan ipinizi kumaşın üzerine fotoğraftaki gibi bir tarafı u yapacak, diğer tarafında iki açık ucu kalacak şekilde yerleştirin. (Fotoğraf 9)

• Kısa kenarları da içe kıvırarak üzerinden ütü ile geçebilirsiniz (Fotoğraf 10). İpi içeride bırakacak şekilde (Fotoğraf 11) kısa kenarları içe kıvırıp dikin. Dikişinizin ipe denk gelmediğinden emin olun. Bunun için dikiş boyunca kontrol amaçlı sık sık ipinizi iki yöne çekin ve içeride serbestçe hareket ettiğinden emin olun. (Fotoğraf 12)

• Pilileri tutturduğunuz iğneleri de çıkarın ve maskeniz tamam! (Fotoğraf 13)

Maskenizi takmak için ipin u şeklinde olan kısmı aşağıda olup, maskenin iç yüzü size bakacak şekilde maskeyi önünüzde tutun. U şeklindeki ipi açtırıp başınızın arkasından geçirin, ipi ensenize indirin. Kumaş kısım önünüzde kalacak. Kumaş kısmı ipten yukarı boynunuza doğru iyice çekin, çenenizin altına sıkıca yerleştirin. İpin açık olan iki ucunu tutup yukarı kaldırın, maske yüzünüze doğru gelsin ve ipleri başınızın arkasında bağlayın. Maskenin kenarlarını, altını, üstünü iyice kontrol edin ve olabildiğince kapalı olmasını sağlayın. İşte bu kadar!

Maskenizi her kullanımdan sonra yıkayın. Yıkanırken çıkmaması için ipin iki ucunu birleştirip düğüm atabilirsiniz. Maskeyi sterilize olması için bir kapta 10 dakika boyunca kaynatabilirsiniz.

Bir değil birkaç maskeniz olsun, böylece biri kirli veya ıslakken diğerlerini kullanabilirsiniz. Fazla maske yapıp sevdiklerinize hediye edebilir, ihtiyacı olanlarla paylaşabilirsiniz.

Maskenizin koruyuculuğunu artırmak amaçlı içine cep şeklinde bir kumaş parçası daha ekleyip, cebin içine kahve filtresi koyabilirsiniz.

Son olarak tekrar hatırlatayım, bu maske cerrahi veya n95 tipi maskeler kadar koruyucu olma iddiası taşımamakta. Kumaş maske kullanımı hiç maske takmamaktansa son çare olarak öneriliyor. Siz yine insanlarla mesafenizi korumaya devam edin ve sağlıkla kalın.

Yazan: Tansu Yeşilkır (Buğday Gönüllü İletişim Ekibi)

Kaynaklar:

Homemade mask protect virus coronavirus

Coronavirus pollution masks n95 surgical mask

Best materials make diy face mask virus

Beşiktaş Dayanışma Ağı grubunda paylaşılan maske kalıbı değiştirilerek kullanıldı.