Mevsimlik Sofralar: Kışın Beden Onu Isıtacak Sebzeler İster
Belki gardroplarınızı kışa hazırladınız ama ya bedeniniz, o da hazır mı yılın en soğuk, en karanlık mevsimine? Bu yazı, bir nevi bedeni kışa hazırlama, yahut kışın bedenimizde ortaya çıkabilecek sorunları önleme yazısı. Kaynağı, binlerce yıllık gözlemlerle oluşturulmuş Geleneksel Çin Tıbbı ve bu kıymetli koruyucu sağlık sisteminden örnekler verdiğim kitabım Mevsimlerle Gelen Lezzetler.
Tijen İnaltong
Hayat enerjimiz yılın bir döneminde dinlenmek ister. Kış enerjisine yılın bu karanlık döneminde kendi enerjimizi depolayarak ve yeniden doldurarak karşılık veririz. Kış ‘su’ dönemidir. Bu mevsimde vücudun ısısına dikkat etmek gerekir. Geleneksel Çin Tıbbı’na göre soğuklar kuzeyden gelir ve bu soğuk da suyu yaratır. Su elementinin organları böbrek ve mesanedir. Bu organlar soğuktan çok etkilenir ve zarar görebilirler.
Eski Çin’de “hayat kapısı” olarak kabul edilen böbrekler tüm vücuda enerji sağlayan ve bu enerjiyi depolayan organımızdır. Kış aylarında böbreklere zarar veren asidik yiyeceklerin, vücudu soğutacak çiğ yiyecek ve salataların, hatta fazla miktarda su alımının bile kısıtlanması gerekir çünkü böbrekler temizleyici değil filtre edici organlardır ve özellikle kış aylarında çok su alımı onları yorar. Tam tersine havuç, turp, kereviz (yüksek oranda organik sodyum kaynağı olduğu için tuz gereksinimini azaltır), pancar (böbrekler için iyi bir temizleyici ve iyi bir potasyum, magnezyum ve A vitamini kaynağıdır), lahana, soğan ve sarımsak (idrar yolu enfeksiyonlarında faydalıdır), balkabağı ve baklagillerle yapılan çorba ve sulu yemekler vücuda gereksinim duyduğu enerjiyi sağlar, mesane bölgesindeki birikintileri temizler ve ısıyı düzenler. Kuru fasulye ve barbunya vücuda bol potasyum sağlar ve böbreklerdeki dengesizlikten dolayı yaşanan terlemeyi durdurur. Özellikle zencefil (ısıtıcı özelliğinden dolayı) gibi bazı baharatlar vücuda enerji verir. Tarçın, mevsimlik sofralar Fotoğraf: Tijen İnaltong böbreklere faydalı bir baharattır ve yemeklere ilave edilebileceği gibi çayı da içilebilir. Hintlilerin çok sevdiği yogi çayı tane karabiber, karanfil, zencefil, tarçın ve kakuleyle yapılır ve kış aylarında insanın içini ısıtır. Dilerseniz yogi çayına biraz siyah çay ve süt de koyabilirsiniz. Bir de sadece böbreklerimizi değil, tüm vücudumuzu mutlu edecek, fırında kök sebze türlüsü tarifi vereyim ve size sağlıkla geçireceğiniz verimli ve sıcacık bir kış mevsimi dileyeyim.
Fırında Kış Türlüsü
Malzemeler: Arzu ettiğiniz kış sebzeleri: Kereviz, havuç, şalgam, yerelması, pancar, alabaş. Renkli soğanlar (beyaz, sarı, kırmızı) Bol sarımsak (kabuklarıyla). 3-4 çorba kaşığı sızma zeytinyağı, tuz, karabiber. Arzuya göre vücudu ısıtacak zencefil, kakule gibi baharatlar ekleyebilirsiniz.
Yapılışı: Sebzelerin ve soğanların kabuklarını soyun, dilediğiniz şekilde doğrayıp büyücek bir kâsede sarımsak, zeytinyağı ve baharatla karıştırın. Sebzeleri yağlı kâğıt koyduğunuz tepsiye yayın. 200 derecede ısıtılmış fırında arada karıştırarak pişirin.
*Tijen İnaltong’un 2013’te Buğday Ekolojik Yaşam Rehberi’nde yayımlanan yazısı.