Neden yerel çeşitleri tercih etmeliyiz?

Yerel çeşitler genetik ve dış görünüş olarak geliştirilmiş çeşitlere oranla daha fazla çeşitliliğe sahiptir. Yerel bir buğday çeşidi içinde farklı boylara, farklı başak şekillerine, farklı tane rengine sahip bireyler bulunabilir. Bu durum geliştirilmiş çeşitlerde tamamen farklıdır. Geliştirilmiş çeşitler benzer genetik yapıda, aynı boyda ve başaklanma-dallanma karakterleri, meyve ve tohum özellikleri bakımından benzer özelliklere sahip bireylerden oluşur. Genetik yapıdaki çeşitlilik yerel çeşitlere, değişen çevre koşullarına, hastalık ve zararlılara karşı dayanıklı bireyler bulundurma olasılığı bakımından, yüksek verimli çeşitlere göre üstünlük sağlamaktadır.

Dünyada doğal ürünlere ve yerel çeşitlere olan ilgi giderek artmaktadır. Yerel çeşitler, diğer bazı faktörler yanında burada sıralanan temel özelliklerinden dolayı modern çeşitlere tercih edilmeye başlanmıştır:

• İnsan sağlığı: Çağımızda geniş halk kitlelerini tehdit eden yüksek tansiyon, kalp, kolesterol, kolit, alerji gibi sorunları azaltıcı etkileri vardır,
• Çevre sağlığı: Geliştirilmiş çeşitlere göre daha az su ve gübre kullanır, ayrıca bazılarının hastalıklara ve zararlılara dayanımı daha iyidir. Böylece aşırı su, gübre ve kimyasal kullanımının önüne geçer,
• Uyum yetenekleri: Bulundukları yörenin çevre, iklim, toprak koşullarına daha fazla uyum gösterirler,
• Kalite: Kimyasal madde içerikleri (protein, lif, şeker, vitamin, antioksidan, glüten), renk, koku gibi kalite özellikleri bakımından genellikle geliştirilmiş çeşitlere göre daha üstündür,
• Damak zevki ve yerel beslenme alışkanlıklarına uygunluk: Ülkemizde her yörenin kendine has yemekleri ve beslenme alışkanlıkları vardır, yerel çeşitler ancak bu ürünlerin kullanımıyla alışılmış lezzetleri verebilir,
• Sürdürülebilirlik ve devamlılık: Yerel çeşitler zorlu koşullarda bile istikrarlı bir verim verirler. Bu durum sürdürülebilir bir gıda güvenliği sağlar.

Dr. Alptekin Karagöz