WWF-Türkiye’den Üreyen Kuşlar Atlası
Yüzlerce kuş gözlemcisinin, ülkemizin dört bir yanındaki gözlemleri bir araya getirilerek WWF-Türkiye tarafından hazırlanan “Türkiye Üreyen Kuş Atlası” yayımlandı.
Ülkemizin dört bir yanındaki farklı yaşam ortamlarında üreyen 316 kuş türünün gerçek gözlemlerle hazırlanmış haritalarının da yer aldığı Türkiye Üreyen Kuş Atlası; Uzman Ekolog, Kuş Gözlemcisi ve Kuşbank (Türkiye Kuş Gözlem Veritabanı) ulusal yöneticisi Kerem Ali Boyla’nın koordinasyonunda, Avrupa Kuş Sayım Komitesi (EBCC) ile Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yetkili ve uzmanlarının desteği, yüzlerce kuş gözlemcisini ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarının katılım ve katkılarıyla tamamlandı.
Ülkemizdeki 50×50 km’lik 375 atlas karesinde yapılan gözlemleri içeren “Türkiye Üreyen Kuş Atlası”, üreyen kuşların ülke çapındaki dağılımını gösteriyor. Çalışmada yer alan kapsamlı veriler, ülkemizdeki kuş türleri üzerine yapılacak herhangi bir bilimsel çalışma veya alınacak yönetim kararı için gereken temel bilgileri barındırıyor.
Atlas’tan bazı çarpıcı bulgular
– Türkiye’de düzenli bulunan 400 türün 313’ü ürüyor. Türkiye’nin yüksek biyoçeşitlilik değerini gösteren bu sayı, farklı coğrafi bölgelerin bize sunduğu çeşitliliğin bir yansıması.
– Üç kuş türü, Türkiye’de üreyen kuş faunasına eklendi. Bu türler; Eskişehir’de yuvalayan aladoğan (Falco vespertinus), Hakkari’de yuvalayan sazak mukallidi (Iduna [Hippolais] rama) ve Şanlıurfa Birecik’te yuvalayan ak yanaklı arapbülbülü (Pycnonotus leucotos).
– Üç önemli türün artık üremediği tespit edildi. Geçmiş yıllarda Göksu Deltası’nda ürediği bilinen yaz ördeği (Marmaronetta angustirostris), Doğu Anadolu’daki dört farklı sulak alanda üremiş olan telli turna (Grus virgo) ve Doğu Anadolu’nun yüksek göllerinde yuvalayan kadife ördeğe dair (Melanitta fusca) bir üreme faaliyeti tespit edilemedi.
– Avrupa çapında soyları azalan bazı türlerin ülkemizde sağlıklı popülasyonları bulunuyor. Avrupa ülkelerinde, kısmen Avrupa Birliği’ne geçiş nedeniyle, tarım ve ormancılık uygulamalarında yaşanan değişiklikler sonucunda bazı yaygın türlerin popülasyonları ciddi oranda azaldı. Bu türler arasında bulunan üveyik (Streptopelia decaocto), tarlakuşu (Alauda arvensis), kızıl sırtlı örümcekkuşu (Lanius collurio) ve kirazkuşu (Emberiza hortulana) gibi türler ülkemizde hala bol ve yaygın bir şekilde ürüyor. Bunu, birçok bölgemizde hala devam eden geleneksel üretim sistemlerine tarla kenarlarında yetişen yabani otların varlığına, engebeli ve kayalık arazide korunan yaşam alanlarına borçluyuz.
– Üç yabancı tür, Türkiye’nin üreyen kuş listesine dahil oldu. Her yıl insan eliyle başka coğrafyalardan getirilen türler bir şekilde doğal yaşama karışıyor. Bu türler arasında özellikle şehirlerde yaşayan ve artık yerleşik nüfuslar oluşturmuş üç tür bulunuyor. Yeşil papağan (Psittacula krameri), İskender papağanı (Psittacula eupatria) ve çiğdeci (Acridotheres tristris) artık birçok alanda yerleşik topluluklar oluşturmuş durumda. Bu üç tür, kentsel alanlardan çıkıp doğal yaşam alanlarına yayılmadıkları için henüz “istilacı” türler olarak sınıflandırılamıyor.
Türkiye Üreyen Kuş Atlası’nı buradan okuyabilirsiniz.